Gemeente Den Haag en HABO zijn bezig met de herinrichting van het Spuiplein. Waar ooit een fontein was, komt nu een nieuwe waterpartij omringd door bomen. Hiervoor worden oude riolen, kabels en leidingen verwijderd en daarbij zijn archeologische resten tevoorschijn gekomen. Deze resten zijn onderzocht door archeologen van de gemeente. Het blijkt te gaan om oude muren en watergangen die deel uitmaakten van huizen en erven op deze plek toen het nog een havenkwartier was. De archeologische resten passen dan ook goed op oude kaarten die we van het Spuiplein hebben.

Geschiedenis van het Spuiplein

Het dorp Die Haghe is in de 13de eeuw ontstaan op de hoger gelegen strandwal ten noorden van het plangebied. Hier bouwde Willem II, de graaf van Holland, rond 1230 op het Binnenhof zijn residentie. Rond het grafelijke hof ontstond een nederzetting, Die Haghe. Het huidige Spuiplein was tot in het midden van de 14de eeuw in gebruik als weiland langs het Spui.

Het Spui
Het Spui was oorspronkelijk een afwateringsstroompje van duinwater dat via de hofvijver naar de lagergelegen strandvlakte liep. In 1344-1345 werd het een kanaal en aangesloten op de nieuw gegraven Vlietkanaal. Vanaf die tijd werd het Spui een belangrijke waterweg voor de bevoorrading van dorp en hof.
Het dorp Die Haghe groeide en breidde zich in deze periode gestaag naar het zuiden toe uit. Vlak na het graven van het Spuikanaal werden er houten huizen in de weilanden langs het Spui gebouwd. Hiervoor werden de ontwateringssloten gedempt en het terrein opgehoogd met zand en modder. In de loop van de 15de eeuw werden de huizen steeds meer in steen gebouwd en ook steeds vergroot.

De geschiedenis in beeld
Op een schilderij van Elandts uit 1663 (naar een origineel uit 1570) staan langs de kaden aan het Spui voornamelijk vrijstaande huizen geschilderd. In 1616 is de situatie al heel anders. Op de kaart van Bos en Van Harn, hier rechts afgebeeld, is te zien dat de oostzijde van het Spui al dicht bebouwd is. Ook zijn er grachten gegraven en kaden aangelegd. Steegjes waren de toegang tot de erven achter de woon- en pakhuizen. Het Spuiplein lag vroegen als het ware op een eiland, omgeven door water van de Turfmarkt, het Lage Zand, de Schedeldoekshaven en het Spui.

Archeologisch onderzoek

Dat bij de herinrichting van het Spuiplein nu resten van die oude bebouwing tevoorschijn zijn gekomen, is geen verrassing. Door uitgebreid vooronderzoek hielden de archeologen en uitvoerders er al rekening mee, waardoor er tijd en ruimte was om alles goed te onderzoeken. Nu dat is gebeurd, zullen de muurresten niet gesloopt worden, maar in de bodem behouden blijven. Dat kan geen kwaad, omdat de toekomstige inrichting van het plein met een waterpartij en bomen, geen diepe bodemingrepen vereist.