Op 10 juli aanstaande gaat het archeologisch onderzoek van start naar de grafkelder onder de voormalige Hofkapel aan het Binnenhof. Het onderzoek, dat twee maanden duurt, vindt zowel binnen in de kelders van de Eerste Kamer plaats als buiten, ongeveer 40 m2 op het Opperhof bij de Eerste Kamer tegen het ministerie van Algemene Zaken aan. Voor deze gelegenheid zijn de bouwschuttingen die er vanwege de renovatie staan iets verplaatst zodat het publiek mee kan kijken bij het onderzoek buiten. Maar natuurlijk is de voortgang van het onderzoek ook te volgen via www.binnenhofrenovatie.nl.

Rijke historie

Het doel van dit onderzoek is om meer inzicht te krijgen in de geschiedenis van de voormalige Hofkapel, die in 1289 werd gesticht door graaf Floris de Vijfde en om meer te weten te komen over de begravingscultuur ter plekke. Archeologische vondsten leren Nederland veel over de rijke historie van 800 jaar Binnenhof en geven meer inzicht in de ontstaansgeschiedenis van Nederland. In opdracht van het Rijksvastgoedbedrijf werkt de afdeling archeologie van de gemeente Den Haag bij dit onderzoek nauw samen met de afdeling Monumentenzorg van de gemeente Den Haag en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). Het archeologisch onderzoek naar de grafkelder onder de voormalige Hofkapel maakt géén onderdeel uit van de renovatie van het Binnenhof en vindt juist nu plaats omdat de werkzaamheden van de renovatie dat toelaten.

Nieuwsgierig

Andjelko Pavlovic, archeoloog bij de gemeente Den Haag, is heel nieuwsgierig wat het onderzoek gaat opleveren. “We hopen natuurlijk dat er graven liggen, zodat we met de informatie daarover tot nu toe en met behulp van de huidige technologie deze graven kunnen bestuderen. En mochten er inderdaad natuurstenen grafzerken liggen dan hopen we dat we deze kunnen dateren en identificeren met overleden personen voor wie de zerken destijds als grafmonument gemaakt zijn. Maar het zal van dag tot dag spannend zijn wat we vinden en waar we tegen aanlopen. Dat hoort nu juist bij het werk van een archeoloog.”

Uit het rapport ‘De stoffelijke resten van Johan van Oldenbarnevelt’ uit 2019 van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed is gebleken dat Van Oldenbarnevelt niet geïdentificeerd kan worden omdat er geen hedendaagse DNA-match beschikbaar is. Daarom is dan ook al eerder besloten om het onderzoek te richten op het vastleggen van de rijkdom van het bodemarchief ter plekke.

Ambitie kabinet

Dit onderzoek sluit aan bij de ambitie van het kabinet om meer aandacht te besteden aan historische plaatsen. Ook geeft het invulling aan de motie van het Tweede Kamerlid Beckerman over publieksparticipatie/-communicatie bij archeologisch onderzoek.

Bij de begrotingsbehandeling van Algemene Zaken op 10 oktober 2018 heeft de Minister-President aan het toenmalige Tweede Kamerlid, de heer Van Raak de toezegging gedaan om onderzoek te doen naar de mogelijkheden en randvoorwaarden voor het onderzoek naar de historische graven onder voormalige Hofkapel. Na verdere precisering, onder andere in de Kamerbrieven van 8 juli 2020 (minister van Engelshoven) en 16 december 2021 (staatssecretaris Knops), kan het onderzoek nu plaatsvinden.

Wat gaat er gebeuren?

Buiten 10 juli – 4 augustus

In de week van 10 juli wordt begonnen met het afgraven van 60 centimeter grond, waarbij hopelijk de eerste sporen van de aanwezige gemetselde grafgewelven tevoorschijn komen. Deze worden dan via meten, beschrijven, fotograferen en scannen archeologisch in beeld gebracht.

In de twee weken daarna gaan de archeologen echt de diepte in en wordt die bodem in beeld gebracht en onderzocht en kunnen 3D-beelden van de aanwezige graven gemaakt worden. Indien skeletten aanwezig zijn of natuurstenen grafzerken, dan worden deze geborgen voor verder specialistisch onderzoek.

De laatste week wordt gebruikt voor eventuele uitloop. De archeologische  werkzaamheden kunnen via regelmatige updates via de website www.binnenhofrenovatie.nl worden gevolgd. Ook kunnen de opgravingen op het Binnenhof zelf op afstand van achter een transparant hek worden bekeken, ingang kant Mauritshuis.

Binnen 28 augustus – 8 september

Nadat de vloeren en een kelderwand gescand zijn, worden na overleg met de afdeling Monumentenzorg  van de gemeente Den Haag gaten geboord zoals beschreven in de uitgangspunten in de Kamerbrief van 16 december 2021. In de laatste week zullen camera’s door de gaten naar binnengaan om vast te leggen en te registreren hoe de ruimtes achter de gaten eruit zien. Deze werkzaamheden zijn zoveel mogelijk met updates via de website www.binnenhofrenovatie.nl te volgen, maar de updates zijn afhankelijk van de informatie die de scans gaan opleveren en de technische mogelijkheden.

Wat gaat er met de eventuele vondsten gebeuren?

Sporen zoals funderingen en gemetselde grafgewelven worden gescand en gedocumenteerd. Uitgangspunt is altijd dat archeologische resten zoals funderingen en gemetselde grafgewelven die in de grond behouden kunnen worden ook in de grond (‘in situ’) blijven. ‘Losse’ vondsten worden schoongemaakt en geconserveerd en gerestaureerd. Daarna worden ze in het archeologisch depot van de gemeente Den Haag opgeslagen. Ze zijn dan altijd beschikbaar voor onderzoek en tentoonstellingen waaronder in het nog dit jaar te openen informatiecentrum van de renovatie op Plaats 22 in Den Haag.

Tekst, video en foto’s Rijksvastgoedbedrijf.

Zie ook: Historie & Archeologie | Binnenhofrenovatie