Vroege middeleeuwen
De vroege middeleeuwen omvatten de periode van circa 450 tot 1000 na Chr. Het betreft de periode na het vervallen van het Romeinse Rijk en het ontstaan en groeien van het Frankische rijk. De indeling in tijdperioden is gebaseerd op de dynastieën van de Frankische koningen in de Merovingische periode (450/82 – 751) en Karolingische periode (751 – 900).
Met het verval van het Romeins bestuur hielden gemeenschappen niet plotseling en volledig op te bestaan, maar er was wel sprake van een grote teruggang in de bevolking. Waar in de Romeinse tijd sprake was van vooral een open landschap, werd het in de vroege middeleeuwen weer een meer bebost gebied.
Zuid-Holland maakte aanvankelijk, net als de rest van West-, Midden- en Noord-Nederland, onderdeel uit van de Friese invloedsfeer. Deze was nauw verbonden met andere gebieden rond de Noordzee, zoals Scandinavië en Engeland. Dit wordt ook wel de Noordzeecultuur genoemd. De zee was in deze tijd juist een verbindende factor tussen gebieden. De Friese en de Saksische invloedsfeer in het oosten werden langzamerhand door de zuidelijke, Frankische invloedsfeer overvleugeld. De Frankische dynastieën van de Merovingen en de Karolingen vormden uiteindelijk in de loop van deze periode het centrale gezag binnen onze contreien. De desintegratie van dit centrale gezag aan het einde van de vroege middeleeuwen leidde uiteindelijk tot het ontstaan van het graafschap Holland.
Op het grondgebied van Den Haag zijn vroegmiddeleeuwse vindplaatsen bijna alleen tot de duinen langs de kust beperkt. Tot nu toe zijn er in Den Haag enkele vroegmiddeleeuwse vindplaatsen uit de Merovingische periode bekend: Han Stijkelplein, Ockenburgh en Frankenslag. Daarnaast kennen we een grafveld uit die periode: Solleveld. Uitzonderlijk in Nederland is de vondst van een bootvormig graf, waarvan de wanden met scheepsdelen bedekt waren. Daarnaast is ook een wapengraf aangetroffen. Hoewel zeker nog graven bewaard zijn gebleven, is in het verleden zoveel verloren gegaan dat er waarschijnlijk nooit een uitspraak kan worden gedaan over de oorspronkelijke omvang van het grafveld. De hierboven besproken vindplaatsen dateren uit de Merovingische en vroeg Karolingische periode. Nederzettingssporen van een later tijdstip ontbreken tot nu toe. Uit de 9de en 10de eeuw zijn alleen akkerlagen bekend. Deze liggen opvallend ver van de nederzettingen van de Merovingische en vroeg Karolingische tijd.
